Ekologiczny dom, w którym lokatorzy wykorzystują naturalne ciepło pochodzące ze słońca czy gruntu, a zapotrzebowanie na dodatkową energię jest zredukowane do absolutnego minimum. Brzmi jak marzenie? Dowiedz się, co to jest dom pasywny i przekonaj się, że taka wizja wcale nie jest abstrakcyjna! W czasach, w których budownictwo energooszczędne stało się swoistą normą, domy pasywne to innowacyjne rozwiązanie, które w najbliższych latach ma szansę zdominować rynek.
W skrócie:
- Dom pasywny wykorzystuje naturalne źródła energii, minimalizując zapotrzebowanie na dodatkową energię.
- Podstawowe cechy domu pasywnego to zwarta bryła, doskonała izolacja termiczna, pasywne okna, szczelność powłok zewnętrznych i wykorzystanie odnawialnych źródeł energii.
- Różnica między domem pasywnym a energooszczędnym polega na niższym zapotrzebowaniu na energię oraz braku aktywnej instalacji grzewczej w domach pasywnych.
- Budowa domu pasywnego przynosi korzyści w postaci niższych kosztów użytkowania, minimalnego wpływu na środowisko i wysokiego komfortu mieszkalnego.
Dom pasywny – co to jest i jak to działa?
W najprostszym ujęciu domy pasywne, to takie, które nie potrzebują aktywnych źródeł energii, a więc tych zasilanych paliwem nieodnawialnym jak chociażby węgiel, pellet czy gaz. Energia dostarczana jest do instalacji wyłącznie ze źródeł pasywnych: energii słonecznej, ciepła gruntu czy nawet ciepła wytwarzanego na co dzień przez samych domowników. Taki projekt to spore wyzwanie zarówno dla projektantów, wykonawców, jak i samych domowników (znaczenie ma tutaj wiele czynników, m.in. posadowienie budynku, zwarta bryła, osadzenie okien i drzwi, doskonała izolacja termiczna itd.), jednak dobry projekt, odpowiednio dobrana technologia i wreszcie jakościowe wykonanie pozwolą cieszyć się świadomością minimalnego wpływu na środowisko naturalne, niepowtarzalnym komfortem i wreszcie minimalnymi rachunkami za energię.
Parę słów o powstaniu koncepcji
Wbrew pozorom idea pasywności domów nie powstała w XXI wieku, a chwilę wcześniej. Początki koncepcji należy kojarzyć z latami 70. XX wieku i ówczesnym kryzysem paliwowym. Pierwsze podstawy budynku pasywnego opracowano w 1988 roku, a pierwszy taki budynek powstał kilka lat później w Darmstadt w Niemczech. W tym samym mieście powstał również Instytut Domów Pasywnych (PHI), który zajmuje się opracowywaniem kryteriów konstrukcji. Polskim organem certyfikującym, który współpracuje z instytutem niemieckim jest z kolei Polski Instytut Budownictwa Pasywnego i Energii Odnawialnej. Pierwszy certyfikowany pasywny budynek w Polsce? Smolec pod Wrocławiem, 2006 rok.
Koncepcja domów pasywnych: najważniejsze daty
- lata 70. XX w. – kryzys naftowy i początki koncepcji domów pasywnych
- 1988 r. – opracowanie teoretycznych podstaw projektu domu pasywnego (dr Wolfgang Feist)
- 1991 r. – powstanie pierwszego certyfikowanego domu pasywnego na świecie w Darmstadt
- oszczędności,
- 2004 r. – powstanie Polskiego Instytutu Budownictwa Pasywnego i Energii Odnawialnej
- 2006 r. – powstanie pierwszego certyfikowanego domu pasywnego w Polsce (Smolec)
Dom pasywny a energooszczędny – różnice
W dyskusjach dotyczących pytania, co to znaczy dom pasywny, często pojawia się również pojęcie domu energooszczędnego – te dwa terminy nie są jednak tożsame. Uzyskanie komfortu termicznego bez dostarczania jakiejkolwiek dodatkowej energii (całkowita pasywność domu) w klimacie europejskim jest dość trudne do uzyskania. Odgórnie przyjęto więc graniczne wartości zapotrzebowania na energię do ogrzewania i wentylacji, która pozwala uznać dom za pasywny. To 15 kWh/m² w skali roku w przypadku domów pasywnych oraz nie więcej niż 40 kWh/m² w skali roku w przypadku domów energooszczędnych. Jeszcze jedna istotna różnica formalna: dom pasywny określany jest standardem NF15, dom energooszczędny z kolei standardem NF40. Przede wszystkim jednak różnica między domem pasywnym i energooszczędnym dotyczy aktywnej instalacji grzewczej: ten drugi może być w nią wyposażony.
Cechy charakterystyczne domu pasywnego
Wspomniany już Polski Instytut Budownictwa Pasywnego i Energii Odnawialnej wyróżnia kilka najważniejszych założeń, które muszą zostać spełnione, by dany budynek mógł zostać formalnie uznany za pasywny. Oto one!
- Zwarta bryła
Domy pasywne charakteryzują się prostą bryłą na planie kwadratu lub prostokąta oraz brakiem balkonów czy wykuszy: w ten sposób uzyskuje się nie tylko minimalne straty ciepła, ale także ułatwia ekipie budowę i minimalizuje ryzyko powstawania szczelin i mostków cieplnych. - Dobra izolacja termiczna
Zewnętrzna ściana domu pasywnego powinna mieć współczynnik przenikania ciepła mieszczący się w przedziale 0,12–0,15 W/m²K, stąd bardzo często spotykana technologia dwu- lub trzywarstwowa. - Posadowienie budynku
By maksymalnie wykorzystać energię słoneczną, dom pasywny powinien być zorientowany na południe (tutaj warto zastosować przeszklenia i unikać elementów zacieniających), z kolei północna ściana z reguły w ogóle nie jest wyposażona w okna. - Pasywne okna i ramy
Jednym z głównych zadań okien w budownictwie pasywnym jest pochłanianie energii z zewnątrz. Współczynnik przenikania ciepła dla profili okiennych powinien wynosić nie więcej niż 0,8 W (m²K), z kolei współczynnik przenikania ciepła dla szyb maksymalnie 0,7 W (m²K). - Szczelność zewnętrznych powłok budynku
Dla pasywności budynku kluczowa będzie również szczelność powietrzna ścian; rzecz dotyczy m.in. łączenia ścian szczytowych z dachem, ułożenia pokrycia dachowego, osadzenia drzwi i okien czy przerw powstałych na skutek montowania instalacji. - Powietrze przyjmowane z zewnątrz
Dobrze, jeśli powietrze z zewnątrz jest doprowadzane do środka poprzez gruntowe wymienniki ciepła; w ten sposób ogrzanie powietrza w środku budynku wymaga mniej energii. - Powietrze oddawane na zewnątrz
Dobrze również, jeśli dzięki specjalnym urządzeniom odzyskuje się ciepło z powietrza wypuszczanego na zewnątrz; w przeciwnym razie narażamy się na spore straty ciepła, które później musimy wygenerować w inny sposób. - Odnawialne źródła energii
Do ogrzewania wody użytkowej powinno się korzystać z energii odnawialnej, którą wykorzystują m.in. pompa ciepła oraz kolektory słoneczne. - Automatyka i energooszczędność
Dodatkowym sposobem zredukowania zużywanej energii w domu pasywnym jest zastosowanie systemów inteligentnego zarządzania ogrzewaniem oraz oświetleniem, które pozwolą zautomatyzować obsługę i dokładnie dopasować zużycie energii do potrzeb domowników.
Minusy domów pasywnych
Mimo licznych zalet koncepcja domów pasywnych nie jest oczywiście wolna od wad. Ze względu na południową wystawę, częsty brak okien na północnej ścianie i ogólną dążność do akumulacji jak największej ilości ciepła domy pasywne lubią się przegrzewać. Dlatego już na etapie projektowania warto zadbać o odpowiednią wentylację. Dom pasywny to także większe wymagania, które stawiamy ekipie realizującej projekt. Jeśli więc decydujesz się na taką inwestycję, dobrze będzie zatrudnić kompetentną i doświadczoną w budownictwie pasywnym firmę budowlaną.
Warto również być świadomym potencjalnych ograniczeń związanych z budową i użytkowaniem domu pasywnego: układ działki, sugerowane usytuowanie pomieszczeń czy wreszcie upodobania mieszkaniowe lokatorów to czynniki, które warto spróbować pogodzić jeszcze na etapie tworzenia projektu. Wreszcie oczywistą wadą jest również koszt budowy domu pasywnego – z reguły znacznie przekraczający koszt budowy domu w standardowej wersji. Tutaj jednak warto mieć na uwadze, że koszty jego użytkowania są znacznie niższe, a do tego dochodzą jeszcze względy ekologiczne, które są bezcenne.
Pasywny smart home
Wiesz już, co to znaczy dom pasywny, a także jaka jest różnica między domem pasywnym a tym energooszczędnym! Rozważasz budowę domu w tym standardzie? Szukasz innowacyjnych rozwiązań, dzięki którym zrewolucjonizujesz swój mieszkaniowy komfort, a przy okazji zoptymalizujesz system zarządzania energią, redukując swoje wydatki? Koniecznie sprawdź nasz inteligentny system smart home Sinum. Jeśli masz pytania, skontaktuj się z nami!
